Xác thực sinh trắc học ngân hàng là gì? Các loại sinh trắc học phổ biến hiện nay
Từ 1/7/2024 tới, xác thực sinh trắc học sẽ là yêu cầu bắt buộc theo quy định của Ngân hàng Nhà nước khi người dân giao dịch ngân hàng lần đầu bằng Mobile Banking hoặc giao dịch chuyển tiền có giá trị lớn. Vậy xác thực sinh trắc học ngân hàng là gì?
Sinh trắc học gồm những gì?
Sinh trắc học (biometrics) là một ngành khoa học sử dụng các đặc điểm sinh học của con người để nhận dạng và xác thực danh tính. Các đặc điểm sinh học này có thể bao gồm dấu vân tay, mống mắt, khuôn mặt, giọng nói, mẫu da,…
Sinh trắc học được ứng dụng nhiều trong thực tế. Trong đó, có thể áp dụng để kiểm soát an ninh tại các khu vực như sân bay, ngân hàng,… Bên cạnh đó, sinh trắc học còn được sử dụng để quản lý danh tính của người dùng trong các hệ thống thông tin. Ví dụ, dấu vân tay được sử dụng để đăng ký sinh viên trong các hệ thống quản lý học sinh.
Một ứng dụng khác cũng vô cùng quan trọng đó chính là dùng sinh trắc học để xác thực truy cập. Thực tế, theo Quyết định số 2345/QĐ-NHNN của Ngân hàng Nhà nước, từ 1/7/2024, tất cả các giao dịch chuyển khoản trên 10 triệu đều phải được xác thực sinh trắc học bằng vân tay hoặc khuôn mặt. Ngoài ra, nếu chuyển tiền dưới 10 triệu đồng/lần nhưng tổng giá trị số tiền các giao dịch trong ngày đã chạm mốc 20 triệu thì khi đến lần chuyển tiếp theo trong cùng ngày đó cần phải xác thực bằng khuôn mặt hoặc vân tay.
Đối với các giao dịch thanh toán hàng hóa hoặc các dịch vụ hợp pháp được tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, hay bên trung gian thanh toán cung cấp hoặc tại các đơn vị có chấp nhận thanh toán do các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, hoặc trung gian thanh toán sẽ chịu trách nhiệm lựa chọn, thẩm định, giám sát cũng như quản lý với giá trị thanh toán trong một ngày từ 100 triệu đồng trở lên, giao dịch đó sẽ bị gián đoạn nếu chủ tài khoản không cập nhật thực hiện xác thực sinh trắc học vân tay.
Đối với giao dịch thực hiện chuyển tiền thực hiện giữa các ví điện tử hoặc nạp tiền vào ví điện tử, hoặc rút tiền từ ví điện tử mà số tiền vượt quá 20 triệu đồng cũng sẽ bị gián đoạn khi chủ tài khoản không cập nhật thực hiện xác thực sinh trắc học vân tay.
Đối với giao dịch thực hiện chuyển liên ngân hàng ra tài khoản nước ngoài, người dân buộc phải tiến hành thực hiện cập nhật xác thực sinh trắc học vân tay trong ứng dụng ngân hàng bởi nếu không thì giao dịch sẽ bị gián đoạn.
Việc áp dụng xác thực sinh trắc học được sử dụng để xác thực danh tính của người dùng khi truy cập vào các hệ thống hoặc thiết bị, trong trường hợp này là xác nhận giao dịch ngân hàng trực tuyến.
Xác thực sinh trắc học là gì?
Xác thực sinh trắc học là việc sử dụng các đặc điểm sinh học như khuôn mặt, vân tay, giọng nói hay võng mạc của một người để xác thực họ có quyền truy cập và thực hiện một số hoạt động nhất định trên các dữ liệu, hệ thống không.
Hiện nay dữ liệu sinh trắc học của từng công dân đã được bộ công an thu thập và lưu trữ trong thẻ căn cước công dân gắn chip.
Vì sao phải xác thực sinh trắc học trong giao dịch ngân hàng?
Ngân hàng nhà nước Việt Nam đã ban hành Quyết định số 2345/QĐ-NHNN về việc triển khai các biện pháp an toàn, bảo mật trong các giao dịch trực tuyến.
Cụ thể từ ngày 01/07/2024, các giao dịch chuyển tiền trên 10 triệu đồng/lần hoặc tổng số lần giao dịch trong một ngày vượt quá 20 triệu đồng phải yêu cầu xác thực sinh trắc học. Đối với các loại giao dịch khác bạn hoàn toàn có thể sử dụng mã SMART/SMS OTP để xác thực như bình thường.
Ngoài ra, với các giao dịch được thực hiện đầu tiên trên ứng dụng ngân hàng điện tử hoặc giao dịch trên thiết bị khác với thiết bị giao dịch điện tử gần nhất cũng bắt buộc phải xác thực sinh trắc học.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành quy định với mục đích bảo vệ khách hàng trong các giao dịch trên internet, ngăn chặn các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của khách hàng, đồng thời hạn chế các hành vi cho thuê, mượn, mua bán tài khoản để sử dụng với mục đích sai lệch.
So với các phương thức xác minh theo kiểu truyền thống như dùng mã pin, mật khẩu,… thì sinh trắc học đề xuất cho mọi người nhiều ưu điểm vượt trội như:
-
Tính bảo mật cao: Việc xác thực sinh trắc học đảm bảo người đang thực hiện các giao dịch chuyển tiền là chính chủ. Các ứng dụng ngân hàng sẽ phải quét khuôn mặt của người đang truy cập và so sánh với dữ liệu thông tin từ căn cước gắn chip do bộ công an cung cấp, nhằm bảo vệ khách hàng khỏi những hành vi lừa đảo.
-
Dễ sử dụng: Người dùng sẽ không cần phải nhớ mã pin hay những dòng mật khẩu dài lê thê đã đặt từ trước
-
Rút ngắn thời gian giao dịch: Thay vì mất thời gian đợi tin nhắn gửi mã pin gửi đến hay ngồi nhập các dòng mật khẩu phức tạp, giờ đây người dùng chỉ bằng một cú chạm hoặc đưa điện thoại lên trước mặt là đã hoàn thành các giao dịch thanh toán. Điều này mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng.
-
Phương thức đăng ký và sử dụng đơn giản: Tùy vào từng ngân hàng sẽ có những bước xác thực sinh trắc học khác nhau, tuy nhiên, nhìn chung bạn chỉ cần đăng nhập vào tài khoản ngân hàng và lựa chọn mục “cập nhật sinh trắc học” sau đó sẽ có các bước hướng dẫn chi tiết để thực hiện.
Các loại sinh trắc học phổ biến hiện nay
Xác thực sinh trắc học bằng khuôn mặt
Xác thực bằng khuôn mặt là một trong những hình thức xác minh danh tính phổ biến hiện nay và thường được tích hợp ở các dòng điện thoại thông minh, cao cấp hơn.
Công nghệ Face ID cho phép đối chiếu, phân tích, so sánh dữ liệu thông tin khuôn mặt đã được thiết lập từ trước và khuôn mặt hiện tại của người đang truy cập hiện tại. Từ đó, các ứng dụng ngân hàng có những hành động kịp thời để bảo vệ quyền lợi cho khách hàng.
Xác thực bằng vân tay
Dấu vân tay từ lâu đã được xem là đặc điểm nhận dạng sinh trắc học của con người. Mỗi người có một dạng vân tay riêng, không trùng lặp. Dấu vân tay được hình thành từ tập hợp các đường có hình tròn hoặc hình xoắn ốc nổi lên trên bề mặt đầu ngón tay. Để xác thực sinh trắc học bằng dấu vân tay, bạn chỉ cần đặt ngón tay lên vùng được yêu cầu, máy quét sẽ thu thập dữ liệu ở vùng da tiếp xúc và lưu trữ lại thông tin.
Sinh trắc học “bảo vệ” người dùng khỏi lừa đảo ra sao?
Sinh trắc học được sử dụng để thay thế hoặc bổ sung cho các phương pháp xác minh danh tính truyền thống như mật khẩu hoặc mã pin. Phương pháp này sử dụng các công nghệ tiên tiến để thu thập và phân tích các đặc điểm sinh học của con người và lưu trữ chúng trong một cơ sở dữ liệu. Do vậy, việc bảo mật sinh trắc được đánh giá là an toàn và thuận tiện.
Trên thực tế, sinh trắc của mỗi người là duy nhất, không ai giống ai kể cả các cặp sinh đôi. Sinh trắc được nhận diện qua đặc điểm sinh học và đặc điểm hành vi.
Trong đó, sinh trắc nhận diện qua đặc điểm sinh học có sinh trắc học vân tay là loại phổ biến nhất. Vân tay của mỗi người là duy nhất và không thay đổi theo thời gian. Ngoài ra, có sinh trắc học giọng nói, khuôn mặt, mống mắt. Sinh trắc học theo đặc điểm hành vi bao gồm nhận dạng gõ phím, nhận dạng bước đi, chữ viết hoặc nhận dạng cách di chuyển chuột trên máy tính.
Khi giao dịch ngân hàng trực tuyến, thay vì phải nhập mật khẩu hay mã PIN truyền thống, việc sử dụng các đặc điểm sinh học độc nhất của mỗi người như vân tay, khuôn mặt, mống mắt, giọng nói để xác minh danh tính người dùng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ giả mạo, sao chép thông tin thẻ, giảm thiểu rủi ro lộ thông tin. Từ đó, bảo vệ tài khoản khỏi truy cập trái phép.
Ngoài ra, việc sử dụng sinh trắc để xác minh danh tính khi giao dịch trực tuyến cũng giúp rút ngắn thời gian giao dịch khi thay thế thao tác nhập mật khẩu thủ công, mang lại trải nghiệm suôn sẻ, an toàn.